Czy hałas może uratować życie?
Ostatnim czasem stanąłem przed zadaniem wykonania ekspertyzy pod kątem hałasu dla wypadku przy budowie drogi. Tezy do zweryfikowania wymagały sprawdzenia czy poszkodowany mógł usłyszeć cofającą ciężarówkę, która nie posiadała systemu dźwiękowego oraz czy ewentualny sygnał dźwiękowy podczas cofania pozwoliłby usłyszeć cofającą ciężarówkę i uniknąć wypadku. Zgodnie z 11 ust. 8 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz.U. 2003 nr 32 poz. 262) pojazdy mogą (nie wymagane) być wyposażone w sygnał akustyczny ostrzegający o cofaniu.
Na wstępie przedstawię sytuację. Podczas budowy drogi na jednej połowie prowadzone były prace budowlane, natomiast na drugiej połowie odbywał się normalny ruch pojazdów o średnim natężeniu, ale względnie dużej prędkości. Na obszarze budowy, prowadzone prace również generowały spory hałas, szczególnie przejeżdżające pojazdy budowy. Ujmując skrótowo hałas od samej budowy oraz funkcjonującej drogi był znaczący.
Na potrzeby zadania przeprowadzono eksperyment, symulując zdarzenie z dnia wypadku. Wykonane pomiary hałasu pozwoliły jednoznacznie stwierdzić, że ostrzegawczy sygnał dźwiękowy podczas cofania byłby słyszalny, a wypadku, można by uniknąć. Poniżej zaprezentowano wykres rozkładu hałasu w pasmach częstotliwościowych od cofającego pojazdu ciężarowego. Dwa przejazdy bez sygnału dźwiękowego (szybki oraz wolny celem zweryfikowania czy wystąpią słyszalne różnice w pracy silnika) oraz jeden przejazd z sygnałem dźwiękowym.
Rozkład hałasu w pasmach częstotliwościowych od cofającego pojazdu ciężarowego
Powyższe wyniki wskazują jednoznacznie na specyficzną charakterystykę emisji hałasu przy wykorzystaniu akustycznego systemu ostrzegawczego od cofającego pojazdu. Różnica pomiędzy częstotliwością 3150 Hz, a najwyższym poziomem jakiejkolwiek innej wynosi 18 dB. W akustyce zakłada się, że przy różnicy 10 dB poziom pozostałych dźwięków staje się nieistotny. Hałas generowany przez system ostrzegawczy jest specjalnie dostosowany. Uwzględnia on zakres częstotliwości najlepiej słyszalnych dla człowieka, a ponadto wysoka częstotliwość wywołuje efekt drażliwy i skupia uwagę.
Również w kwestii odległości przewaga systemu dźwiękowego jest potwierdzona. Minimalną wartością różnicy poziomów dźwięku celem ich rozróżnienia są 3 dB. Taka różnica pozwala nam stwierdzić, że hałas emitowany prze źródło jest rozróżnialny od poziomu hałasu tła akustycznego. Jak widzimy poniżej system dźwiękowy przebija się ponad zakłócenia oraz zdecydowanie góruje ponad wariantem bez sygnału dźwiękowego. Podczas badania wariantu szybkiego cofania bez sygnału dźwiękowego nastąpiło zakłócenie w postaci przejeżdżających samochodów po zlokalizowanej równolegle do placu budowy drogi (odległość 27 m oraz 39 m). Jak widać sygnał dźwiękowy z odległości blisko 40 m przy zakłóceniu w pobliżu miernika poziomu dźwięku, nie jest w stanie zostać zagłuszony.
Wykres poziomu dźwięku cofającego pojazdu z/bez sygnału dźwiękowego
Jak wcześniej pisałem na obszarze budowy panował spory hałas. Czy w takim wypadku system ostrzegawczy zostałby usłyszany? Zdecydowanie!!! Jak pokazują wyniki badań, w przypadku pojazdu nie wyposażonego w akustyczny system ostrzegawczy przy cofaniu możliwość usłyszenia go może nastąpić jedynie przy względnie cichym tle akustycznym tzn. braku przejazdu jakichkolwiek pojazdów w najbliższym otoczeniu. W przypadku pojazdu ciężarowego jest to odległość ponad 50 m dla wariantu, że osoba piesza zdecydowanie usłyszy cofający pojazd i będzie dysponowała odpowiednim czasem na reakcję.
Przy wykorzystaniu sygnału dźwiękowego sam hałas (nie wspominając o specyficznej częstotliwości) przy jednoczesnym bezpośrednim przejeździe innego pojazdu ciężarowego tuż obok pozwoli nam usłyszeć cofający pojazd i zapewnić co najmniej 8 m zapasu na ewentualną reakcję.
Zestawienie przebiegu przypadkowych zakłóceń z przebiegiem poziomu dźwięku od cofającego pojazdu z/bez systemu dźwiękowego
