Prowadzenie bieżącego monitoringu hałasu jest z reguły prostą rzeczą. Problem pojawia się dopiero kiedy do czynienia mamy z przekroczeniem poziomów dopuszczalnych w środowisku. Jak temu zaradzić? Iść na żywioł? Nie! Tutaj też warto określić plan działania i podejść do problemu stopniowo. Poniżej powiem jak ja bym to zrobił.
Osobiście zalecam najpierw zweryfikować laboratorium wykonujące pomiary hałasu przez niezależne źródło lub wykonać pomiary ponownie pod nadzorem. Dlaczego jest to takie ważne? Odpowiem w kilku punktach.
- Jak już wspomniałem pomiary hałasu obarczone są czynnikami zewnętrznymi tzw. tłem akustycznym, które jest odejmowane od wyniku pomiaru hałasu od zakładu. W dużej mierze to właśnie tło akustyczne decyduje czy jest przekroczenie dopuszczalnych poziomów hałasu czy nie.
- Decydujące znaczenie ma miejsce lokalizacji pomiaru samego tła akustycznego. W sytuacji kiedy zakładu/instalacji nie możemy wyłączyć, pomiar tła akustycznego musimy wykonać w tzw. „cieniu akustycznym” (miejsce odcięte od hałasu emitowanego przez badany obiekt), ale o podobnej charakterystyce akustycznej co w miejscu wykonywania pomiarów. Słowo „podobna charakterystyka akustyczna” ma kluczowe znaczenie. Oddziaływanie tła akustycznego powinno być podobne do tego w miejscu pomiaru (hałas od drogi czy innego zakładu).
- Jeżeli poziom emisji hałasu od zakładu/instalacji jest wyższy od poziomu tła akustycznego o nie więcej jak 3 dB, należy wówczas zastosować tzw. metodę obliczeniową. Sytuacja taka ma miejsce kiedy tak naprawdę emisja od zakładu nie może być jednoznacznie określona ze względu na wpływ tła. Bardzo często wykonawcy badań nie przeprowadzają tej procedury ze względu na wyższe koszty. Wykonują to poprzez znalezienie odpowiedniego miejsca pomiaru tła akustycznego, celem spełnienia warunku różnicy większej niż 3 dB pomiędzy tłem, a pomiarem na siłę.
Jako biegły sądowy z zakresu akustyki środowiskowej bardzo często spotykam się ze sprawozdaniami hałasu emitowanego do środowiska nie spełniającymi wymagań metodyki referencyjnej. Uświadomiło mi to, że na rynku pomiarów hałasu emitowanego do środowiska istnieje spora patologia jednostek, nie do końca kompetentnych, pomimo pozytywnej weryfikacji przez Polskie Centrum Akredytacji (posiadanie akredytacji to wymóg ustawy Prawo ochrony środowiska). Stąd też moja rada odnośnie do wykonania niezależnych badań pod nadzorem eksperta. Zdarzały mi się w karierze sytuacje kiedy to weryfikacja pierwotnych przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku wykazywała, że faktycznie nie występują one, a znaczenie miał wpływ innego czynnika.
A co jeżeli jednak mamy problem?
Wówczas robimy drugi krok. Wykonujemy analizę akustyczną z dużą liczbą punktów pomiarowych, które zinwentaryzują nam cały zakład oraz zweryfikują przestrzenne rozchodzenie się dźwięku od poszczególnych źródeł. Dlaczego warto wykonać analizę, a nie wykonywać ocenę na słuch? Gdyż nie wiadomo, czy to źródło, które słyszymy na terenie zakładu (np. głośna chłodnia) jest czynnikiem kluczowym w przypadku zabudowy akustycznie chronionej. Na podstawie moich doświadczeń spotkałem się z kilkoma takimi błędami. Inwestor poniósł znaczący koszt bez osiągnięcia efektu środowiskowego. A problem leżał niestety gdzie indziej. Taka pomyłka wynikała ze zjawiska rozchodzenia się fali akustycznej. W przypadku źródeł wysokich lub zlokalizowanych wysoko, często w bliskich odległościach nie jesteśmy w stanie usłyszeć emisji hałasu od niego. Natomiast jego oddziaływanie jest odczuwalne na większych dystansach.
Grafika przedstawiająca formę rozchodzenia się dźwięku od źródła jakim jest komin.
